การก่อตั้งมูลนิธิฯเกิดขึ้นจากแนวความคิดของมิสเจเนวีฟ คอลฟิลด์ (Miss Genevieve Caulfield) สตรีตาบอดชาวอเมริกัน ที่มีความมุ่งมั่นและต้องการช่วยเหลือผู้พิการทางสายตา และเห็นว่าประเทศไทยในขณะนั้น ยังไม่มีองค์กรใดให้ความสนใจช่วยเหลือคนตาบอด จึงเดินทางเข้ามาในประเทศไทยและเริ่มก่อตั้งโรงเรียนสอนคนตาบอดขึ้นเป็นแห่งแรกในประเทศไทย ณ บ้านเช่าหลังเล็ก ถนนคอชเช่ ศาลาแดง โดยได้ร่วมกับนักศึกษาไทยประดิษฐ์อักษรเบรลล์ภาษาไทยขึ้น ต่อมามีผู้มีจิตกุศลช่วยเหลือและสนับสนุนร่วมกันจัดตั้งมูลนิธิชื่อว่า “มูลนิธิช่วยให้การศึกษาแก่คนตาบอดในประเทศไทย” เมื่อวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2482 โดยมีวัตถุประสงค์ในการให้การศึกษาแก่คนตาบอดตามสมควรแก่อัตภาพ เพื่อให้สามารถช่วยเหลือตัวเองได้โดยมิต้องเสียค่าใช้จ่ายใดๆ
หลังสงครามโลกครั้งที่ 2 มิสเจเนวีฟ คอลฟิลด์ (Miss Genevieve Caulfield) ต้องการวางมือจากงาน จึงได้ติดต่อขอนักบวชคณะซาเลเซียนมาช่วยบริหารงานแทนในปี พ.ศ. 2502 ได้รับพระมหากรุณาธิคุณจากสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ทรงรับไว้ในพระบรมราชินูปถัมภ์ ต่อมาจึงได้เปลี่ยนชื่อเป็น “มูลนิธิช่วยคนตาบอดแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์” โดยมีคณะกรรมการมูลนิธิเป็นผู้บริหารงาน
ตลอดระยะเวลาหลายทศวรรษที่ผ่านมา มูลนิธิฯได้ให้การสงเคราะห์ผู้พิการทางสายตาโดยตั้งอยู่ในหลักการที่ว่า การช่วยเหลือผู้พิการทางสายตานั้นมิใช่ช่วยเพียงการเริ่มต้นที่โรงเรียนเพื่อให้ได้รับการศึกษาเท่านั้น หากแต่ต้องช่วยพัฒนาศักยภาพและสร้างโอกาสทางวิชาชีพ เพื่อหารายได้เลี้ยงตนเอง โดยไม่เป็นภาระแก่ครอบครัว สังคมและประเทศชาติ จึงจะถือได้ว่าการดำเนินงานของมูลนิธิฯนั้นสัมฤทธิ์ผลโดยสมบูรณ์
มูลนิธิฯได้ดำเนินงานตามวัตถุประสงค์ข้างต้นอย่างเคร่งครัดและโปร่งใสมาโดยตลอด จนได้รับคัดเลือกเป็นหน่วยงานดีเด่นของชาติประจำปีพ.ศ. 2542 จากคณะกรรมการเอกลักษณ์ของชาติ สำนักงานเลขาธิการนายกรัฐมนตรี
มูลนิธิช่วยคนตาบอดแห่งประเทศไทย ในพระบรมราชินูปถัมภ์ เป็นองค์กรเอกชนสาธารณกุศลที่ได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้และภาษีมูลค่าเพิ่ม ตามประกาศกระทรวงการคลังลำดับที่ 75 เป็นมูลนิธิฯที่ให้ความช่วยเหลือคนพิการแห่งแรกในประเทศไทย โดยมุ่งช่วยเหลือผู้พิการทางสายตาด้วยการพัฒนาความรู้ความสามารถและประสบการณ์ ที่จำเป็นในการดำเนินชีวิตประจำวันโดยมิได้หวังผลตอบแทน
จัดตั้งขึ้นในปีพ.ศ. 2482 มีวัตถุประสงค์สำคัญ 3 ประการ ดังนี้
- เพื่อช่วยเหลือผู้พิการทางสายตาทั้งชายหญิง โดยไม่จำกัดเชื้อชาติและศาสนา
- เพื่อให้การศึกษาสายสามัญและการฝึกอบรมด้านอาชีพ เพื่อช่วยให้ผู้พิการทางสายตาสามารถดำรงชีวิตอยู่ในสังคมได้อย่างเป็นสุข
- เพื่อร่วมมือกับหน่วยงานราชการและองค์กรต่างๆทั้งในประเทศและต่างประเทศ เพื่อส่งเสริมกิจกรรมที่เป็นประโยชน์แก่ผู้พิการทางสายตา
เพื่อให้การดำเนินงานเป็นไปตามวัตถุประสงค์ มูลนิธิฯจึงมีการบริหารและดำเนินงานด้านต่างๆ 5 ส่วนคือ
- โรงเรียนสอนคนตาบอดกรุงเทพ
- ศูนย์พัฒนาสมรรถภาพคนตาบอด
- ศูนย์เทคโนโลย