ขอให้คุณลองไตร่ตรองถึงความเสียหายที่จะเกิดขึ้นจากการเสียเวลาที่ต้องกลับมาแก้ไขภายหลังรวมทั้งการสูญเสียภาพพจน์ และชื่อเสียงจากแฟรนไชส์ที่ผิดหวังบอกต่อๆกันไปจนกระทั่งบานปลายจนเป็นข่าวหน้าหนังสือพิมพ์

คุณต้องยอมรับความจริงว่าแฟรนไชส์ในไทยขาดความยั่งยืนเพราะปราศจากรากฐานที่แข็งแกร่ง แต่ถ้าในกรณีที่คุณใจร้อน รอไม่ได้จริงๆก็ขอให้คุณตั้งมั่นแก้ไขในจุดที่คุณยังอ่อนอยู่และมีระยะเวลาที่ชัดเจนว่าจะเสร็จเมื่อไหร่ เช็คลิสท์ 16 ข้อนี้จะช่วยให้คุณได้ทบทวนตัวเองอย่างรอบคอบและเป็นหนทางที่จะนำคุณไปสู่ความสำเร็จ


1. คุณเป็นผู้ชำนาญ เชี่ยวชาญในธุรกิจนั้นยาวนานกว่า 5 ปีจนกระทั่งมีความรอบรู้ในปัญหาจากการดำเนินธุรกิจมากพอที่จะให้การปรึกษาแก่แฟรนไชซี่ได้เป็นอย่างดี

ความช่ำชองในธุรกิจเป็นสิ่งที่จำเป็นที่สุดที่ต้องมีแฟรนไชส์หลายรายที่มีอายุธุรกิจเพียง 1-2 ปีก็เปิดขายแฟรนไชส์แล้วคุณคิดว่าพวกเขาเหล่านั้นเป็นไปได้ที่จะประสบความสำเร็จหรือไม่ ? พวกเขาผ่านปัญหาในการดำเนินธุรกิจมาหลายรูปแบบ ? แล้วหรือยังพวกเขาจะบอกวิธีแก้ปัญหาที่ถูกต้องและได้ผลกับแฟรนไชซี่ได้หรือไม่ ?

มีแฟรนไชส์ที่มาจากต่างประเทศหลายรายที่ซื้อแฟรนไชส์มาและมั่นใจมากว่าระบบธุรกิจของผู้เชี่ยวชาญจากต่างประเทศหลายรายที่ซื้อแฟรนไชส์มาและมั่นใจมากว่าระบบธุรกิจของผู้เชี่ยวชาญจากต่างประเทศที่ทำมาแล้วนานนับสิบๆปีจะทำให้ประสบความสำเร็จในไทยเขาจึงทำตัวเองเป็นเพียงเซ็นเตอร์ในการติดต่อโดยไม่มีร้านของตัวเองที่เปิดขึ้นในไทยเลยหรือมีก็เพียง 1 แห่ง

แน่นอนเขาขาดประสบการณ์รายละเอียดในการดำเนินงานและความรู้เรื่องตลาดและพฤติกรรมในประเทศไทย แต่ในทางตรงกันข้ามบริษัทยักษ์ใหญ่ แม้แต่ 7-อีเลฟเว่น หรือ แฟมิลี่มาร์ทเองกว่าที่เขาจะขายแฟรนไชส์ เขาเปิดร้านสาขาของเขาเองนำร่องไปก่อนหลายสิบแห่งทีเดียวยิ่งคุณมีอายุในวงการธุรกิจมากเท่าไหร่ความเป็นไปได้ที่จะก้าวสู่ความสำเร็จของคุณก็สูงขึ้นมากเท่านั้น

2. ธุรกิจของคุณเปิดดำเนินการมาแล้ว มากกว่า 4-5 แห่ง

ซึ่งถ้าคุณมีร้านที่เปิดขึ้นมาแล้ว คุณจะมีตัวเลขประมาณรายได้ค่าใช้จ่าย และผลกำไรที่คุณจะแสดงต่อแฟรนไชซี่ของคุณให้มั่นใจในแผนการดำเนินการบริหารร้านที่มีโอกาสประสบความสำเร็จแต่ถ้าคุณมีร้านที่เปิดขึ้นน้อยเกินไปข้อมูลความรู้ในการดำเนินธุรกิจของคุณก็มีน้อยเกินไปด้วย คุณคิดว่าจะดีกว่าหรือไม่ที่ร้านของคุณมีเปิดขึ้นมาแล้วสัก 4-5 แห่ง เพื่อทำให้คุณมีความแม่นยำในระบบการจัดการธุรกิจ

โดยมีข้อมูลที่ชี้เป็นตัวเลขที่ผ่านมาเป็นเครื่องพิสูจน์ที่ไม่มีใคร จะสามารถมาโต้แย้งตัวเลขที่เกิดจากข้อเท็จจริงนี้ได้ แม้แต่ตัวคุณเองก็จะเป็นทางการเงินและการจัดการได้อย่างอัตโนมัติดังนั้นจึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่ก่อนจะประกาศขายแฟรนไชส์ออกไปนั้น หมายถึงว่าคุณมีร้านต้นแบบที่เปิดดำเนินการอยู่แล้ว


3. ร้านของคุณที่เปิดขึ้นนั้นอยู่ในพื้นที่ที่แตกต่างกัน

แม้คุณอาจจะมีร้าน 4-5 แห่งที่เปิดขึ้นมาแล้วแต่ถ้ามันอยู่เฉพาะในเขตนั้นที่ใกล้เคียงกันมันก็จะยังไม่เพียงพอที่จะพิสูจน์ความเป็นไปได้ ของรูปแบบธุรกิจคุณสมมติว่าคุณมีร้านอาหารสไตล์ยุโรป คุณคิดว่าในเขตพื้นที่อื่นจะมีพฤติกรรมยอมรับรสชาติของอาหารและราคาในรูปแบบเดียวกันหรือไม่?

แต่ถ้าร้านคุณเปิดในพื้นที่แตกต่างกันแล้วละก็คุณก็จะรู้ได้ทันทีว่ามีปัญหาที่แตกต่างกันมากมายซึ่งจะช่วยให้คุณมีทักษะในการหามาตรการบริหาร้านที่อยู่ในกลุ่มของชุมชนที่ไม่เหมือนกัน

และสิ่งสำคัญที่สุดคือเรื่องการยอมรับของตลาด ขนาดของตลาดการมีร้านในเขตที่แตกต่างจะทำให้คุณมีรายงานทางการตลาดที่ดีกว่าที่ทำให้มั่นใจได้ว่าสินค้าและบริการของคุณเป็นที่ยอมรับในสภาพแวดล้อมที่แตกต่างกันหรือไม่

4. ร้านที่คุณเปิดขึ้นนั้น พิสูจน์แล้วว่าทำกำไรได้?

ตัวเลขบรรทัดสุดท้ายก็คือ ตัวเลขที่แสดงผลกำไรที่เป็นจุดที่ต้องโฟกัสเป็นอันดับแรกถ้าผลของการคำนวณร้านของคุณไม่สามารถทำกำไรได้มันเป็นไปไม่ได้เลยที่คุณจะนำระบบที่ไม่ประสบความสำเร็จนี้ไปขายให้คนอื่นนั้นถ้าธุรกิจของคุณยังไม่ทำกำไรคุณอย่าฝ่าฝืนหลักการสำคัญในข้อนี้เป็นอันขาดเพราะธุรกิจของคุณไม่มีความเป็นไปได้ที่จะระบบแฟรนไชส์

5. สินค้าและบริการของคุณมีตรา หรือชื่อ เป็นที่รู้จักในตลาดแล้ว

ถ้าใช่มีความเป็นไปได้ที่คุณจะประสบความ สำเร็จในการทำระบบแฟรนไชส์แต่ถ้าคุณยอมรับว่าสินค้า และบริการของคุณยังไม่เป็นที่รู้จักในตลาดหรือยังไม่เป็นที่รู้จักในวงการ คุณก็จะต้องแก้ไขหากลยุทธ์แก้ความบกพร่องในเรื่องนี้เพื่อเสริมสร้างความเป็นไปได้ในการสร้างระบบแฟรนไชส์ที่ได้ผล

มันไม่ยุติธรรมเลย ถ้าคุณไม่เคยลงทุนโปรโมทแบรนด์ของคุณมาก่อน หรือ ทำน้อยไป แต่คุณต้องเรียกเก็บค่าแฟรนไชส์ฟี จากผู้ที่ซื้อแฟรนไชส์ของคุณถึงแม้ว่าคุณสามารถขายแฟรนไชส์ได้เงินมา แต่แบรนด์ไม่เป็นที่รู้จักก็ไม่สามารถจูงใจคนเข้ามาซื้อสินค้าได้ทันที

ในทางตรงกันข้ามถ้าแบรนด์ของคุณเป็นที่ยอมรับในตลาดแล้วและถ้าร้านของคุณเปิดขึ้นมาเมื่อไหร่ในที่ใดก็ตามคนจะรู้จักและเชื่อในคุณภาพสินค้าและบริการของคุณทันทีคุณมีสิทธิแล้วที่จะได้รับเงินค่าประชาสัมพันธ์มาเป็นระยะเวลาหลายปี ด้วยเงินมหาศาลคุณอย่าลังเลในที่จะเรียกเก็บเงินจากผลประโยชน์ข้อนี้ซึ่งแฟรนไชซี่ส่วนใหญ่ยินดีจะจ่ายเพื่อใช้มันและนี่เป็นความเป็นไปได้เบื้องต้นที่คุณจะได้รับจากการมีชื่อเสียงที่ติดตลาดของคุณ


6. คุณมีเป้าหมายที่จะเป็นผู้นำตลาด

หรือสินค้าและบริการของคุณมีแนวโน้มที่จะเป็นผู้นำตลาดหรือครองตลาดในวงการอันดับต้นๆ

เมื่อคุณตัดสินใจที่จะขยายธุรกิจด้วยระบบแฟรนไชส์แล้วคุณย่อมรู้ว่ามันมีโอกาสที่จะขยายตัวได้อย่างรวดเร็วอย่างแฟรนไชส์เบเกอรี่แห่งหนึ่ง ถูกเย้ายวนให้เปิดขายแฟรนไชส์โดยมีผู้อื่นมาขอซื้อแฟรนไชส์กันมาจนอดใจไม่ไหวเขาตัดสินใจขายแฟรนไชส์โดยที่ตัวเองนั้นไม่เคยมีความคิดมาก่อนว่าจะทำธุรกิจให้ใหญ่โต จนกระทั่งเขาขายแฟรนไชส์ได้ถึง 8 รายในเวลาอันสั้นอย่างคาดไม่ถึง แต่เมื่อดำเนินธุรกิจไปได้ไม่นานก็ต้องหยุดชะงักและทะยอยซื้อกลับคืน เพราะร้านที่เปิดขึ้นรายได้ไม่ค่อยดีนัก เขากล่าวว่า “ผมเองนอกจากจะไม่ความรู้เรื่องการตลาดแล้ว ยังไม่ให้ความสนใจกับมันอีกและนี่คือข้อผิดพลาดของผม เพราะมันผิดเป้าที่ตั้งไว้ ตั้งแต่แรกที่ผมตั้งใจแค่ทำร้านเบเกอรี่นี้เป็นเพียงแค่งานอดิเรก”

คุณทราบไหมว่าหลักการในการแนะนำแฟรนไชซี่ในการเลือกซื้อแฟรนไชส์ที่ดีนั้นก็คือจงเลือกซื้อ แฟรนไชส์ที่บริษัทแม่มีเป้าหมายในการเป็นผู้นำตลาดซึ่งจะทำให้จุดมุ่งหมายของบริษัทแม่มุ่งไปสู่การทำยอดขายที่กินแชร์สูงสุดในตลาดมากกว่าการมุ่งขายสินค้าให้กับแฟรนไชซี่ที่จะมีผลทำให้ร้านของแฟรนไชซี่ได้รับผลประโยชน์จากการตั้งเป้าข้อนี้

คุณลองทบทวนดูว่าคุณตั้งใจจะเป็นผู้นำหรือไม่ และคุณกำลังจะก้าวขึ้นสู่ในการเป็นผู้นำตลาดหรือไม่ถ้าใช่ละก็ คุณคือผู้ที่กำลังเข้าใกล้ความสำเร็จแค่เอื้อมยิ่งถ้าคุณคือผู้ครองตลาดในวงการอยู่แล้วนั่นคือคุณสมบัติของผู้ที่จะทำแฟรนไชส์ที่จะประสบความสำเร็จ


7. สินค้าและบริการของคุณมีตลาดกว้าง

เคยมีผู้ถามว่าธุรกิจเพาะเลี้ยงเนื้อเยื่อทำแฟรนไชส์ได้หรือไม่นี่คือตัวอย่างของธุรกิจที่เป็นไปไม่ได้ในการทำระบบแฟรนไชส์เนื่องจากมีความต้องการของตลาดอย่างจำกัดไม่เหมาะในการขยายตัวด้วยวิธีแฟรนไชส์

สินค้าและบริการที่คุณจะนำมาสร้างระบบแฟรนไชส์จะต้องมีตลาดใหญ่พอสมควรจึงจะเป็นไปได้ที่จะทำระบบแฟรนไชส์ แต่ถ้าคุณคิดดูแล้วว่าธุรกิจของคุณมีกลุ่มผู้ซื้อผู้ใช้ค่อนข้างจำกัดคุณหาวิธีอื่นเพื่อขยายธุรกิจจะเหมาะสมกว่า

8. สินค้าและบริการของคุณมีจุดเด่นที่แตกต่างเหนือคู่แข่งขันหรือไม่?

ร้านข้าวแกงร้านก๋วยเตี๋ยวเป็นแฟรนไชส์ได้หรือไม่ ? ถ้ามีจุดเด่นที่แตกต่างจากผู้อื่นแต่ถ้าคุณยังธรรมดาไม่มีคอนเซ็ปท์เด่นชัดก็เป็นไปได้ที่ใครจะมาซื้อแฟรนไชส์ของคุณความแตกต่างอาจเป็นที่ตัวอาหาร รูปแบบการให้บริการ การบรรจุหีบห่อสไตล์การตกแต่งร้าน หรืออะไรที่ผู้คนกล่าวขวัญถึง
เช่นสมมติร้านคุณเป็นร้านข้าวมันไก่ที่ขายดีกว่า 10 ร้านที่อยู่ติดๆกันนั่นแสดงว่าคุณต้องมีดีที่เหนือกว่าคู่แข่งขัน คุณจงค้นหามันอะไรคือจุดที่คุณเก่งกว่า เหนือกว่าคู่แข่งขันที่ไม่มีใครมาเทียบได้แล้วหลังทำการโปรโมทอย่างจริงจัง


9. สินค้าและบริการของคุณมีวงจรชีวิตสั้นเกินไปหรือไม่?

ตู้ถ่ายสติ๊กเกอร์เครื่องเล่น ทามาก็อตจิ เป็นธุรกิจที่เป็นแฟชั่น ที่มีวงจรยอดฮิตเพียงระยะเวลาหนึ่งเท่านั้นถ้าธุรกิจของคุณมีคุณลักษณะเช่นนี้คุณจะไม่ประสบความสำเร็จในการทำระบบแฟรนไชส์เพราะธุรกิจในระบบแฟรนไชส์เป็นธุรกิจที่ทำกันมาระยะยาวนานา สืบทอดถ่ายโอนไปสู่ลูกหลาน ดังนั้นกิจการเพียงช่วงสั้นจะไม่เหมาะสมที่จะนำมาทำระบบแฟรนไชส์

10. ธุรกิจของคุณสามารถถ่ายทอดสอนผู้อื่นได้หรือไม่?

ถ้าธุรกิจของคุณเรียนรู้ได้ยากเกินไป มีขบวนการที่ซับซ้อนเกินไปมีคนเก่งเช่นคุณเท่านั้นจึงจะทำได้ ถ้าลักษณะสินค้าและบริการของคุณเป็นเช่นนี้ก็ไม่ควรที่จะนำมาทำระบบแฟรนไชส์ เพราะคุณต้องใช้เวลานานในการสอนกันและยังต้องการความสามารถเฉพาะบุคคลอีก อย่างนี้ก็ยากในการสร้างระบบแฟรนไชส์เพราะธุรกิจแฟรนไชส์นั้นจะต้องถ่ายทอดสู่ผู้อื่นได้ โดยใช้เวลาการอบรมไม่นานนักและมันยากถ้าคุณต้องประกาศหาบุคคลที่มีความสามารถเฉพาะที่มีอย่างจำกัดความเป็นไปได้ในธุรกิจคุณก็น้อยลงไปด้วย


11. ธุรกิจของคุณต้องใช้พรสวรรค์ใช่หรือไม่?

งานศิลปะที่ต้องอาศัยพรสวรรค์เฉพาะบุคคลเป็นลักษณะธุรกิจที่ไม่เหมาะที่จะทำแฟรนไชส์เช่น การวาดรูป

ถ้าคุณพิจารณาดูแล้วว่าธุรกิจของคุณจำเป็นต้องอาศัยพรสวรรค์พิเศษเฉพาะบุคคล คุณก็ตัดสินใจได้ว่าเป็นไปไม่ได้ที่จะทำแฟรนไชส์ หรือในบางกรณีกลุ่มของธุรกิจประเภทนี้อาจจะต้องใช้คนกลุ่มอาชีพเดียวกันอย่างแฟรนไชส์การออกแบบและตกแต่ง ก็จะกำหนดคุณสมบัติของคนที่จบสถาปนิกหรืออาชีพแพทย์เฉพาะทาง ก็จะกำหนดคุณสมบัติของคนที่จบสถาปนิกหรืออาชีพคลินิกแพทย์เฉพาะทางก็จะกำหนดคุณสมบัติของอาชีพแพทย์วิธีนี้ก็จะเป็นทางออกที่เป็นไปได้ แต่ปัญหามีอยู่ว่าคุณจะควบคุมมาตรฐานของงานศิลป์ให้เป็นรูปแบบเดียวกันได้อย่างไร

12. ธุรกิจของคุณนั้นลอกเลียนแบบได้ยาก

มีแฟรนไชส์ขายอาหารเช้าที่เปิดตัวขึ้นมาอย่างฮือฮา แต่ก็ต้องทยอยปิดตัวกันไปเพราะตัวสินค้าขาดคุณสมบัติข้อนี้ คือเป็นธุรกิจที่ลอกเลียนแบบได้ง่ายเกินไปการขายอาหารเช้ามีลักษณะที่สามารถลอกเลียนแบบได้ง่ายทำให้ผู้ลงทุนไม่เห็นความจำเป็นที่ต้องจ่ายเงินเพื่อซื้อแฟรนไชส์สามารถฝึกและทดลองด้วยตัวเองหรือใช้ผู้รู้แนะนำ หรือเรียนระยะสั้นๆ มาก็ทำได้แล้ว


13. สินค้าและบริการของคุณมีการซื้อซ้ำหรือไม่?

มีธุรกิจหนึ่งเป็นอาหารเสริมนำมาทำระบบแฟรนไชส์ซึ่งช่วงแรกที่แฟรนไชซี่ซื้อไปทำได้ดีมาก เพราะเป็นธุรกิจที่ลงทุนต่ำ ขายเพียง 4-5 ชุดก็คืนทุนได้แล้วในเวลาเพียง 2-3 อาทิตย์เท่านั้น ที่ขายหลังจากนั้นก็คือกำไรดูเสมือนว่าธุรกิจนี้น่าสนในมีจุดดึงดูด ที่ไม่ต้องลงทุนมาก ไม่มีความเสี่ยงเลยแต่ปรากฎว่าเมื่อทำไปเรื่อยๆ นานๆ จึงจะมีรายได้เข้ามาทีเพราะสินค้าที่นำมาขายเป็นของที่ลูกค้ารู้สึกว่าไม่ใช่ของจำเป็นไม่ค่อยมีการมาซื้อซ้ำอีก สุดท้ายแฟรนไชซี่ก็ขาดรายได้หรือมีรายได้ไม่สม่ำเสมอไม่เพียงพอต่อชีวิตประจำวันจนต้องหันไปทำอาชีพอื่น

14. ธุรกิจของคุณมีการแข่งขันสูงเกินไปหรือไม่

มีธุรกิจรายใหญ่ของไทย 2-3 ราย ที่มีคุณสมบัติครบถ้วนสมบูรณ์พร้อม มีทั้งชื่อ มีสาขาที่เปิดมาแล้วมีประสบการณ์ช่ำชองในธุรกิจเป็นผู้นำตลาดแต่ท้ายที่สุดต้องเปลี่ยนกลับไปใช้ระบบดีลเลอร์อย่างเก่าเพราะมาตายด้วยการเป็นธุรกิจที่อยู่ท่ามกลางการแข่งขันที่ดุเดือดเพราะสินค้าเหล่านั้นในท้องตลาดก็มีขายเช่นเดียวกัน เกิดการลดราคาสะบั้นหั่นแหลกในที่สุดร้านแฟรนไชส์ก็ไม่มีจุดที่ได้เปรียบแต่กลับไปเสียเปรียบเพราะระเบียบข้อกำหนดต่างๆในระบบแฟรนไชส์คุณจะเห็นว่าแม้คุณสมบัติที่ครบถ้วนเกือบจะเพอร์เฟค 100% แต่ปัญหาการแข่งขันสูงก็ทำให้ระบบแฟรนไชส์ไปไม่รอดอย่างไม่น่าเชื่อ


15. ธุรกิจคุณไม่ลงทุนสูงเกินไป (ไม่เกิน 3 ล้าน)

การลงทุนในธุรกิจของคุณ ไม่ควรสูงเกินไปอย่างกรณีของฟาสท์ฟู้ดในไทย นั้น ปิดตัวลงไปมาก เพราะสาเหตุที่ลงทุนสูงเกินไปจะต้องสร้างยอดขายต่อเดือนมาเท่าไหร่จึงจะคืนทุนได้

การลงทุนที่สูงเกินไปก็จะทำให้หาแฟรนไชซี่ยากมีความเสี่ยงและทำให้โอกาสในการขยายตัวได้ยากขึ้นไปด้วยสำหรับตัวเลขการลงทุนที่ระบุว่าไม่เกิน 3 ล้านนั้นได้มาจากการลงทุนของแฟรนไชส์ส่วนใหญ่ในบ้านเราจะอยู่ในระดับนี้

16. ผลกำไรไม่ต่ำเกินไป (มากกว่าสองหมื่นบาทต่อเดือน)

คุณจะสังเกตุเห็นว่าแฟรนไชส์ที่ลงทุนต่ำคือคีออสรถเข็นต่างๆจะบูมกันอยู่พักหนึ่ง แล้วก็ถดถอยเหมือนๆ กันหมดจนกระทั่งบางรายปิดตัวหายจากท้องตลาดไปเลยทั้งที่บางรายบริษัทแม่เป็นยักษ์ใหญ่

การที่แฟรนไชส์ลงทุนต่ำที่มีคนตกงานเข้ามาซื้อแฟรนไชส์ไปทำกันเยอะแยะมากมาย ดูแล้วเหมือนบูมสุดๆแต่แฟรนไชส์ลงทุนต่ำเหล่านั้นย่อทำกำไรต่ำไปด้วยเช่นกันผู้ที่ลงทุนซื้อแฟรนไชส์รถเข็นเปิดอยู่ข้างถนนเมื่อทำไประยะหนึ่งก็รู้สึกว่าขาดความก้าวหน้าและไม่เห็นทางที่จะทำให้รวยขึ้นได้เพราะเงินที่ได้รับไม่เพียงพอต่อการใช้จ่ายประจำเดือน


17. คุณเป็นเจ้าของสิทธิที่ถูกต้องหรือไม่