Zoning การแบ่งพื้นที่การขาย

ถ้าธุรกิจร้านค้าใกล้กันไม่กระทบกันก็คงดีนะ แต่อย่างว่านั้นแหละการค้าขายยุคนี้ไม่มีการแข่งขันมันก็จืดชืดไร้รสชาด ดังนั้นการแข่งขันเรื่องพื้นที่จึงเป็นเรื่องปกติ ถ้าธุรกิจคนละอย่างขายคนละสินค้า หรือสินค้าอย่างเดียวกันต่างกันที่จุดเด่นเน้นคนละกลุ่มลูกค้า หรือ สินค้าคนละตรายี่ห้อ ก็คงไม่ว่ากัน แต่ถ้าสินค้าอย่างเดียวกันธุรกิจอย่างเดียวกัน ทุกอย่างเหมือนกันเช่น ธุรกิจในระบบแฟรนไชส์อย่างนี้แต่ไหงมาอยู่ใกล้กัน ก็ต้อง มีปัญหาแน่ๆ

ร้านค้าในระบบแฟรนไชส์จึงต้องมีหลักการของการสร้างระบบแฟรนไชส์ คือ การกำหนดเขตพื้นที่การขายและสิทธิในการขยายสาขาของผู้ที่จะลงทุนในระบบแฟรนไขส์  ที่ต้องทำความเข้าใจให้ถูกต้องก่อนการลงทุน

การหาทำเลพื้นที่นั้นเป็นเรื่องสำคัญของร้านค้าปลีกทุกชนิด ขอบเขตการขายที่จะดูจากระยะทางที่ลูกค้ายอมเสียเวลาเดินทางมาจับจ่ายในสินค้าแต่ละชนิดนั้นไม่เหมือนกัน สินค้าแบบอาหารการกินอาจจะมีขอบเขตการขายไม่เกินระยะห้ากิโลเมตรขยายจากจุดตั้งร้านหรือไม่เกินหนึ่งกิโลเมตรถ้ามีประชากรหนาแน่นขึ้น แต่ถ้าเป็นสินค้าบริการร้านซ่อมอุปกรณ์ ร้านซักแห้งอาจมีขอบเขตการขายกว้างกว่าสิบกิโลเมตร   การวางเขตตั้งร้านค้า Zoning แบ่งในระบบแฟรนไชส์ จะต้องดูหลายเงื่อนไข และอาจจะต้องเปลี่ยนลักษณะกำหนดระยะทางการห่างของร้านก็ได้ เนื่องจากการเติบโตของชุมชนหรือการแข่งขันที่ต้องมีการยึดทำเลพื้นที่กันเสียก่อน 

ในการหาทำเลการเปิดร้านเจ้าใหญ่กว่า หรือมาหลังกว่าย่อมได้เปรียบ เนื่องจากได้เรียนรู้ข้อได้เปรียบเสียเปรียบจากร้านแรกเห็นความต้องการลูกค้าได้มากกว่า ยกเว้นร้านค้าที่เปิดก่อนจะมีข้อได้เปรียบก็ต่อเมื่อได้ยึดทำเลที่ดีที่สุดได้ก่อน ร้านค้าในระบบแฟรนไชส์จะหูผึ่งทันที่ที่รู้ว่าจะมีร้านในรูปแบบของตนมาเปิดใกล้ๆ บางทีก็หมดกำลังใจเมื่อเจอนโยบาย การหาร้านค้าของแฟรนไชส์ซอที่เป็นเจ้าของรูปแบบธุรกิจ ถ้าร้านค้าของแฟรนไชส์ซีเปิดขึ้นมาใกล้กันและมีผลต่อยอดขายของแต่ละร้าน ร้านที่ขายดีแต่เดิมอาจยอดขายตกทันทีทำให้ร้านค้าหมดกำลังใจจากร้านขยันขันแข็ง เมื่อขาดความเข้าใจจะเริ่มหมดแรงพาลจะปิดร้านเอาง่ายๆ
 

ความรู้สึกที่อดใจไม่ไหวของแฟรนไชส์ซอร์ รักพี่เสียดายน้อง แฟรนไชส์ซอที่วางแผนไม่ดีขาดหลักการในการเลือกพื้นที่การเปิดร้าน มักจะแสวงหาร้านค้าที่ทำเลถูกใจให้มากที่สุด บางครั้งพื้นที่ใหม่ดีกว่าร้านที่เปิดไปแล้วแต่อดใจไม่ได้ให้สิทธิการเปิดร้านมาเพิ่มโดยไม่ประเมินผลกระทบ เกิดความเสียดายพื้นที่หรือกลัวคู่แข่งมาเปิดทับ แต่ที่น่ากลัวก็คือ คิดแต่จะขายแฟรนไชส์อย่างเดียว

เรื่องนี้ถือว่าปัญหาที่เกิดมักจะเป็นที่แฟรนไชส์ซอไม่ศึกษาพื้นที่ ขาดการรับฟังที่ดีขาดระบบการตรวจสอบ ในระบบแฟรนไชส์นั้นเราพูดกันว้าถ้าเก่งไม่กลัว กลัวไม่รู้เรื่อง แฟรนไชส์ซอมือใหม่ที่ไม่เข้าใจในระบบมักจะไม่ได้วางแผนระยะยาวเพื่อป้องกันปัญหาไว้ ดังนั้นถ้าดำเนินงานขาดความเข้าใจแฟรนไชส์ซีนักลงทุนก็มักจะเดือดร้อน

เงื่อนไขที่ถูกต้องทางแก้ก็คือ ควรเปิดโอกาสให้แฟรนไชส์รายที่ใกล้เคียงมีสิทธิในการเปิดร้านสาขาต่อไปในเขตพื้นที่เดิมของตนก่อน และกำหนดระยะเวลา ความห่างของระยะทางให้ชัดเจนว่า จะไม่เปิดร้านในเงื่อนไขนั้น เป็นการยอมรับกันตั้งแต่แรก ถ้าต้องเสียพื้นที่ให้คู่แข่งก็ต้องวางแผนแก้ไขใกล้ชิดกับร้านสมาชิก หลักการคิดก็ต้องถือว่าร้านแต่ละร้านในระบบคือ ร้านของเราเองต้องสร้างประโยชน์ร่วมกันให้มากที่สุดก่อน ไม่ทิ้งกันง่ายๆเวลามีปัญหา ตอนจะรับเป็นแฟรนไชส์ก็ต้องประเมินดีแล้ว แฟรนไชส์ซอ จะมีโอกาสทิ้งแฟรนไชส์ซีข้อเดียวก็คือ แฟรนไชส์ซีขาดซึ่งความเอาใจใส่ ไม่ขวนขวายขยันขันแข็ง

การจะปิดจะเปิดร้านซักแห่งก็ต้องคิดกันให้มาก มาก ถ้ามองในธุรกิจโดยรวมแล้วอาจจะไม่มีผลกระทบ แต่สำหรับแฟรนไชส์ซี คนๆหนึ่งที่ลงทุนทำธุรกิจแล้วต้องมาปิดลงนั้น ความรู้สึกนั่นแหละสำคัญ เสียเงินไม่เท่าไร ถ้ามันเจ็บกระดองใจนี่สิ อภัยให้กันยากจ้า.