คงต้องเริ่มเข้าใจก่อนว่า ร้านค้าเป็นรูปแบบแฟรนไชส์จะไม่มีความแตกต่างกับร้านที่ไม่ใช่ระบบ แฟรนไชส์เลย ถ้าดูจากภายนอก การบริหารงานก็เป็นระบบที่จัดการในลักษณะของ ระบบงานสาขา 

 

 

ถ้าจะแยกลักษณะร้านทั่วไปกับแฟรนไชส์จะไม่สามารถแยกออกได้ จะมีเพียงแต่ระบบการลงทุนเท่านั้นที่มีความแตกต่างกัน ระบบแฟรนไชส์จะมีการเปิดโอกาสให้ผู้อื่นมาเข้าร่วมทุน แต่ในขณะที่เป็นร้านค้าทั่วไปจะมีเจ้าของกิจการเป็นผู้ลงทุนเอง

 

 

แต่ถ้าบอกว่า ระบบการขายสินค้าที่เรียกว่า ขายตรง แตกต่างกับแฟรนไชส์ อย่างไร ก็เช่น เดียวกับคำถามที่ว่าระบบขายตรงแตกต่างกับร้านค้าทั่วไปอย่างไร ระบบขายตรงไม่จำเป็นต้องมีร้านค้า ไม่ต้องมีการสร้างองค์การจัดการให้ซับซ้อน ระบบขายตรงไม่ต้องมาสร้างให้ผู้ประกอบการหรือผู้จัดการร้าน ต้องเข้าใจ การบริหารหน้าร้าน การคูแลคลังสินค้า การจัดการขนส่ง หรือ การผลิตจัดทำสินค้าในร้าน เน้นการสร้างความสามารถการขายด้วยตัวบุคคล การสร้างเครือข่ายเน้นการขยายทีมงาน การสร้างระบบการตอบแทนทางธุรกิจเป็นระบบต่อเนื่องตามลำดับชั้น ในขณะที่การสร้างระบบแฟรนไชส์ ร้านสาขาที่เป็นแฟรนไชส์ซี จะเป็นผู้จ่ายผลประโยชน์ให้กับเจ้าของแฟรนไชส์ตามเปอร์เซ็นที่ได้ตกลงกัน ระบบขายตรงก็จะเริ่มแตกต่าง 

 

อีกคำถามว่า ระบบใดดีกว่าระบบใด ก็คงต้องตอบว่า ระบบการตลาดทั้งสองเป็นวิธีการที่สามารถขยายได้ดีด้วยกันทั้งสองแบบ แต่แบบใดจะดีกว่ากันต้องขึ้นอยู่กับตัวผู้ประกอบการเองว่า มีความชอบ ความถนัดในด้านใดมากกว่ากัน และธุรกิจจะดีได้กว่ากันนั้นอยู่ตรงที่ว่า ใครจะเป็นผู้ตอบสนองแก้ปัญหาให้กับลูกค้าได้ดีกว่ากัน

 

 

 

ถ้าบอกว่าสร้างระบบขายตรงที่เป็นระบบแฟรนไชส์ได้หรือไม่ ก็จะเหมือนบอกว่า วันนี้เรามาเล่นเกมส์ใหม่กัน เล่นบาส โดยใช้ลูกฟุตบอลกัน ถ้าปรับกันไปกันมาตามกฎกติกาที่ใช้ ในที่สุดก็เลยจะต้องกำหนดจนเป็นบาสหรือบอลแบบใดแบบหนึ่งจนได้ ไม่สามารถปรับรวมกันเพราะมันคนละเกมส์ 

 

หลักของแฟรนไชส์ต้องขายระบบการจัดการธุรกิจ แต่ขายตรงไม่ต้องมีระบบงานเพราะบริษัทแม่เป็นผู้จัดการ ถ้าบริษัทแม่ต้องการสร้างระบบงานให้ผู้แทนในระบบขายตรงมีหน้าที่รับผิดชอบ การบริหารสาขาด้วยมีสิทธิในการให้ตรายี่ห้อด้วย ระบบก็จะเปลี่ยนเป็นแฟรนไชส์ไม่ใช่ขายตรง 

 

ระบบแฟรนไชส์ต้องสร้างชื่อตราของเจ้าของแฟรนไชส์ซอร์ผู้เป็น เจ้าของลิขสิทธิ์และมอบสิทธิ์อย่างมีเงื่อนไขให้กับแฟรนไชส์ซีผู้ลงทุน ส่วนขายตรงไม่ต้อง 

 

แล้วระบบขายตรงที่ปัจจุบันบอกว่าเป็นระบบแฟรนไชส์ด้วย ก็แสดงว่ายังมีความเข้าใจคลาดเคลื่อนไปบางอย่างแน่ๆเลย ตกลงจะเล่นเกมส์อะไรแน่ นั่นคือปัญหาที่ต้องการคำตอบต่อไป 

 

Licensing คือ ลิขสิทธิ์ ซึ่งจะประกอบไปด้วย ความสัมพันธ์ระหว่าง 2 ฝ่ายผูกสัญญากันได้รับสิทธิกัน และ เครื่องหมายการค้า (Brand) หรืออาจจะประกอบไปด้วยสินค้า (Product) หรือระบบ

 

ส่วน Franchising เป็น Package Right คือเป็นสิทธิที่เป็นประกอบยกชุด ในระบบแฟรนไชส์เราจะกำหนดให้สิ่งประกอบของธุรกิจทั้งหลาย อย่างเช่น การให้ทั้ง Brand , สินค้า , ระบบงาน ความช่วยเหลือทางการตลาด การสนับสนุนช่วยเหลือด้านบุคลากร เป็นต้น แต่ถ้าให้แค่อย่างใดอย่างหนึ่งก็จะเป็นแค่ License หรือการาขายสิทธิ์ ซึ่งทำได้ง่ายกว่า โดยที่ไม่จำเป็นต้องมีระบบงาน หรือการสนับสนุนด้วยทีมงานต่างๆ

 

 
 

ธุรกิจแฟรนไชส์ คือ วิธีการหนึ่งในการขยายตลาดและช่องทางการจัดจำหน่ายของธุรกิจ โดยผ่านผู้ประกอบการอิสระที่เรียกว่า แฟรนไชส์ซี ส่วนทางบริษัทให้สิทธิเครื่องหมายการค้า ซึ่งถ้ายังไม่ได้เป็นเจ้าของสิทธิถือว่าไม่ถูกต้อง ต้องไปจดทะเบียนเครื่องหมายการค้ากับหน่วยงานทางราชการ

เช่น ของไทยก็ไปจดที่กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ ที่มีหน่วยงานด้านสิทธิบัตรโดยเฉพาะ เพราะถ้าไม่มีเครื่องหมายการค้าจะไม่สามารถขายแฟรนไชส์ได้หรือ อาจมีผู้หวังดีมาช่วยจดให้จะขาดความเป็นเจ้าของไปจะแย่เอา และการสร้างระบบงานนอกจากมีตราที่เป็นที่ยอมรับกันแล้ว จะรวมทั้งมีความเชี่ยวชาญหรือ Know How อาจจะเป็นวิธีการในการทำธุรกิจที่จะถ่ายทอดให้แฟรนไชส์ซีใน รูปแบบของการทำงานทั้งหมด เช่น ระบบการผลิต ระบบการขาย ระบบการบริหารการตลาด เพื่อที่จะให้รูปแบบวิธีดำเนินธุรกิจในทุกๆสาขาให้อยู่ในมาตรฐานเดียวกัน

 

มาถึงเรื่องสุดท้ายที่อยากบอกข่าวดีให้ท่านผู้อ่านทุกท่านที่สนใจเรื่องราว ของระบบแฟรนไชส์นี่แหละครับ เพราะเนื่องจากหน่วยงานของรัฐบาลคือ หน่วยงานสำคัญที่จะมีบทบาทในการผลักดันธุรกิจแนวใหม่ต่างๆเช่น เดียวกับธุรกิจขายตรง ประกันชีวิต ธุรกิจระบบแฟรนไชส์ก็กำลังต้องสร้างความเข้าใจให้กับสังคมด้วย การเข้าใจคาดเคลื่อนตัดคำพูดบางคำออกไปสองสามคำบางทีเป็นเรื่องขึ้นมาก็ได้

 

ดังนั้นทาง กรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ จึงตั้งใจที่จะพัฒนาธุรกิจแฟรนไชส์นี้ให้เติบโตในทิศทางที่ถูกต้อง จึงจัดโครงการเพื่อส่งเสริมและพัฒนาธุรกิจด้านต่างๆในระบบแฟรนไชส์ ปีนี้เป็นปีที่ 3 แล้ว ไม่ว่าท่านจะสนใจที่จะพัฒนาธุรกิจเป็นแฟรนไชส์หรือ ต้องการลงทุนในระบบแฟรนไชส์ สมัครเข้าอบรมระยะยาวกับโครงการได้ โดยไม่ต้องเสียค่าใช้จ่าย ดีอย่างนี้มีไม่มากนะครับ