ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา เราได้เห็นกระแสแฟรนไชส์จากต่างประเทศหลั่งไหลเข้ามาในไทยแบบถล่มทลาย โดยเฉพาะร้านอาหาร เครื่องดื่ม ไอศกรีมจากจีน อินโดนีเซีย ไต้หวัน ที่เคยต่อแถวซื้อกันยาวเหยียด วันนี้กลับต้องทยอยประกาศ “เซ้ง” เต็มหน้าฟีด

 

จากข้อมูลที่ไทยแฟรนไชส์เซ็นเตอร์ได้รวบรวมมา พบว่าในช่วง 1-2 ปีที่ผ่านมา มีร้านแฟรนไชส์ชื่อดังหลายเจ้าที่กำลังทยอยเซ้งกิจการอย่างเงียบๆ บางรายลงทุนไปหลักล้าน กลับต้องปล่อยเซ้งในราคาหลักแสน แบบเซ้งขาดทุนชนิดที่เจ็บลึก

 

ยกตัวอย่างแบรนด์แฟรนไชส์ทั้งจากจีน อินโดนีเซีย ไต้หวัน ประกาศเซ้งกิจการในช่วงที่ผ่านมา 

 

เริ่มจาก...HEYTEA แฟรนไชส์ชานมและผลไม้จากจีน ในไทยใช้ชื่อว่า Heekcaa (ฮีกค่า) สร้างปรากฎการณ์ฮอตฮิต ตั้งแต่เปิดตัววันแรก คนยืนต่อคิวหลายชั่วโมง จนสื่อจีนต่างให้ความสนใจเป็นอย่างมาก โดยสาขาแรกเปิดให้บริการเมื่อ 12 ส.ค. 2560 บนชั้น 2 สยามดิสคัฟเวอรี่ เป็นการนำเข้ามาของ คุณเก่ง (สัณฐิติ ตั้งเจริญชัย) เจ้าของธุรกิจนำเข้า-ส่งออกข้าวของไทย
 

 

ต่อมาเปิดสาขา 2 ที่เมกาบางนา แต่ละสาขามีลูกค้ายืนต่อแถวยาวเหยียดเหมือนกัน ทางร้านใช้วัตถุดิบนำเข้าจากจีน ไม่ว่าจะเป็นภาชนะ ชีส เพราะจะได้รสชาติเหมือนต้นฉบับเป๊ะๆ แต่ก็มีวัตถุดิบบางอย่างที่ใช้ในไทยเพราะคุณภาพดีกว่า

 

ถัดมาอีก 3 ปี Heekcaa ประกาศปิดตัวในไทยวันที่ 14 ก.ค. 2020 จากการตรวจผลประกอบการของบริษัท ฮีกค่า (ไทยแลนด์) จำกัด จากกรมพัฒนาธุรกิจการค้า กระทรวงพาณิชย์ พบว่า 

สาเหตุที่ทำให้ Heekcaa ขาดทุน 2 ปีติด อาจเป็นเพราะร้านชานมในไทยมีมากมาย ถือว่าเป็นธุรกิจ Red Ocean ทำให้เกิดการแข่งขันที่รุนแรงในตลาดชานมไข่มุก และเครื่องดื่มอื่นๆ ที่มีการเติบโตอย่างรวดเร็ว 
 

 

ส่วนแบรนด์อื่นๆ ที่ทยอยประกาศเซ้งตั้งแต่ต้นปี 2568 เป็นต้นมา 

 

สาเหตุที่เราเห็นร้านต่างๆ “ประกาศเซ้ง” มากขึ้นในช่วง 1-2 ปีมานี้ มีทั้งปัจจัยจากภายนอก (เศรษฐกิจ สภาพสังคม) และปัจจัยจากภายใน (ต้นทุน การจัดการ คู่แข่ง) รวมกันหลายด้าน โดยสาเหตุหลักๆ ได้แก่ 
 

 

1. เศรษฐกิจไม่ดี ผู้บริโภคระมัดระวังการใช้จ่าย คนมีรายได้เท่าเดิมหรือบางคนรายได้น้อยลง แต่ค่าครองชีพสูงขึ้น ประกอบกับพฤติกรรมผู้บริโภคในประเทศไทยเปลี่ยนแปลงไป จากที่เคยกินข้าวนอกบ้าน กลายเป็นซื้อของเท่าที่จำเป็นเท่านั้น ทำให้ภาคธุรกิจหลายๆ ร้านได้รับผลกระทบ ยอดขายตก แม้ร้านจะมีสินค้าดีแค่ไหนก็ตาม

 

2. การแข่งขันสูง โดยเฉพาะร้านประเภทเดียวกัน เมื่อมีคู่แข่งจำนวนมากทำให้ตลาดอิ่มตัว เช่น ร้านกาแฟ คาเฟ่ อาหารตามสั่ง เครื่องดื่ม ที่สำคัญพฤติกรรมของลูกค้าในปัจจุบันไม่จำเป็นต้องจงรักภักดีต่อร้านใดร้านหนึ่ง เพราะมีตัวเลือกมากขึ้น 

 

3. ลูกค้าน้อยลงจากปัจจัยภายนอก จากทำเลเปิดร้านที่เคยมีลูกค้าคึกคัก ตอนนี้เงียบ เช่น ห้างคนเดินน้อย, อาคารสำนักงานคน Work From Home ประกอบกับเทรนด์สินค้าเปลี่ยนเร็ว ลูกค้าเบื่อง่าย เช่น ร้านแนวแฟชั่น เครื่องดื่ม ของหวาน
 

 

4. ต้นทุนสูงขึ้น แต่ขึ้นราคาขายสินค้าไม่ได้ โดยเฉพาะต้นทุนในด้านวัตถุดิบแพง ค่าขนส่ง ค่าไฟ ค่าจ้างแรงงานเพิ่ม แต่เจ้าของกิจการร้านค้าไม่สามารถขึ้นราคาขายได้ เพราะกลัวลูกค้าจะไม่ซื้อ ลูกค้าใช้บริการน้อยลง ทำให้กำไรหาย รายจ่ายพุ่ง 

 

5. ขาดทุนสะสม ไม่มีเงินหมุน เจ้าของร้านส่วนใหญ่ที่เปิดร้านในช่วงเดือนแรกๆ แม้จะมีการขาดทุนบ้าง แต่อาจยังพอไหว เพราะยังมีเงินทุนหมุนเวียนเหลืออยู่บ้าง แต่พอนานเข้าหลายเดือน เงินทุนหมด ต้องควักเงินเก็บ หรือกู้มาเติม สุดท้ายกิจการไม่ดีขึ้น เมื่อไม่เห็นทางฟื้นกลับคืนมา จึงตัดสินใจเซ้งร้านก่อนจะสายเกินไป

 

จะเห็นได้ว่า แฟรนไชส์ไม่ใช่เวทมนตร์ที่เสกความสำเร็จได้ในพริบตา ในวันที่ร้านชานม ไอศกรีม หรือร้านอาหารแฟรนไชส์ มักเจอคลื่นแรง สิ่งที่ควรถามไม่ใช่แค่ “ทำไมเขาเซ้ง” แต่ควรถามว่า “ถ้าเราอยู่ตรงนั้นเราจะเอาตัวรอดได้ยังไง”

 

ธุรกิจไม่ใช่แค่ “ขายดีวันเปิดร้าน” แต่มันวัดกันที่ “อยู่รอดปีที่ 3 ปีที่ 5” และคนที่อยู่รอดได้ มักไม่ใช่คนที่เริ่มจาก “แบรนด์ดัง” แต่คือคนที่ “เข้าใจธุรกิจจริงๆ”

 

อ้างอิงข้อมูล 
 

นักเขียน

คุณมนตรี ศรีวงษ์ (อ๊อฟ)