โหมโรงกฎหมายแฟรนไชส์ (บทความกฎหมายแฟรนไชส์)


ทุกครั้งที่เราได้ยินคนทำธุรกิจแฟรนไชส์ทะเลาะกัน ไม่ว่าจะตามหน้าหนังสือพิมพ์ หรือสื่อมวลชนอื่น คนที่ไม่ค่อยคุ้นเคยกับธุรกิจประเภทนี้ อาจจะนึกสงสัยว่าเจ้าธุรกิจนี้ทำไมมันถึงมีปัญหาได้บ่อยๆ หนอ………

ความสงสัยที่ว่ามันจึงอาจจะเลยเถิดไปเรื่องว่า ธุรกิจนี้มันไม่ค่อยจะสดใสวัยปิ๊งหรือไม่ดีจริง หรืออย่างไร แล้วพาลจะไม่ชายตามองธุรกิจแฟรนไชส์ไปเสียทั้งหมด

“เชอะฉันมีสตังค์….. (ตอนอ่านช่วยสะบัดหน้าด้วยครับ..จะรู้สึกว่าได้อารมณ์มากขึ้น) ถ้ายุ่งนักฉันก็ไปทำธุรกิจอื่นดีกว่า ไม่ปวดหมองดี”

โธ่…..อย่าเพิ่งตัดกันเด็ดขาดแบบสะเด็ดน้ำอย่างนั้นซิครับ   โบราณว่าตัดบัวเขายังเหลือใย แล้วนี่ตัวใหญ่กว่าบัวตั้งเยอะ อย่างน้อยก็น่าจะเหลือไขมันหรืออะไรบ้างละน่า…. จริงไหมครับ

ปัญหาการทะเลาะเบาะแว้งในธุรกิจแฟรนไชส์ก็เหมือนกับธุรกิจอื่นๆ นั่นแหละครับ มากบ้างน้อยบ้าง แล้วแต่กำลังของแต่ละฝ่าย…. ขอโทษแล้วแต่การบริหารความสัมพันธ์ในระหว่างกัน ว่าจะสำเร็จเสร็จสมอารมณ์หมายแค่ไหน

ธุรกิจแฟรนไชส์ที่ดีๆ ทำกันมาตั้งนานไม่เคยมีปัญหาหัวร้างข้างแตก ขว้างหม้อขว้างไหกันก็เยอะนะครับ (โปรดระวังถ้าเป็นไหดองเกี๋ยมฉ่าย…) บางคู่รักกันดูดดื่ม กิจการเจริญก้าวหน้า จนรุ่นลูกรุ่นหลานมาทำต่อก็เยอะ

ปัญหาส่วนใหญ่ของคนทำแฟรนไชส์ ที่เป็นต้นเหตุให้เกิดการทุบตีกันในระหว่างแฟรนไชซอร์ และแฟรนไชซี ก็คือ ปัญหาความสัมพันธ์

พูดอย่างนักบริหารก็คือ บริหารความสัมพันธ์ผิดพลาด


ความผิดพลาดนี้ว่าไปแล้วมีโอกาสจะเกิดจากทั้งสองฝ่ายได้อย่างเสมอภาคเท่าเทียมกัน ไม่มีการเลือกปฏิบัติ ตามหลักในกฎหมายรัฐธรรมนูญเป๊ะเลย

แฟรนไชซอร์ก็อาจจะมองว่า แฟรนไชซีไม่ค่อยยอมทำตามคำแนะนำของแฟรนไชซอร์เลย บอกอะไรไป เงียบ เฉย (เฉื่อย)แฉะ

ผมชอบคำพูดอยู่คำหนึ่ง “ฟังแต่ไม่ได้ยิน” ซึ่งผมจำไม่ได้แล้วเหมือนกันว่าใครพูดไว้ (รู้สึกว่าพักนี้ความจำผมชักจะสั้น…. สงสัยกินสมองหมูรัสเซียมากไปหน่อย)

แฟรนไชส์ไหนมีแฟรนไชซีอย่างนี้เยอะๆ เรียกได้ว่า แฟรนไชส์นั้นกำลังอยู่ในช่วงขาขึ้น หมายถึงเอาขาขึ้นมาก่ายหน้าผากนะครับ

ส่วนแฟรนไชซีก็มักจะมองว่า แฟรนไชซอร์ไม่ค่อยได้เรื่องเลย แนะนำอะไรก็ไม่เห็นสำเร็จซักอย่าง บางครั้งมีปัญหาก็ไม่เคยเห็นมาดูแล ไม่เห็นเหมือนที่คุยไว้ตอนจีบกันใหม่ๆเลย แต่ตอนเก็บสตางค์ค่ารอยัลตี้เห็นเก็บไม่เคยขาด ไม่เคยกระเด็นสักสลึง

“ฮึ….ได้เขามาแล้ว ก็เอาเขามาทิ้ง ๆ ขว้าง ๆ นี่นา” ว่าแล้วน้ำตาก็ไหลพราก ขนาดทิชชู่ทั้งม้วนยังเอาไม่อยู่เลย

ผมรู้สึกว่าชักจะใกล้นิยายของช่องเจ็ดเข้าไปทุกทีแล้ว….

ที่ว่ามาเป็นเพียงตัวอย่างนิดหน่อย แต่ปัญหาทั้งหลายนี่เกิดจากที่ต่างคนต่างไม่เข้าใจบทบาทของแต่ละฝ่าย ว่ากันให้เจาะจงเห็นภาพชัดหน่อยก็คือ แต่ละฝ่ายไม่รู้ถึงสิทธิและหน้าที่ของตัวเองดีพอ

ที่แต่ละฝ่ายไม่รู้จักสิทธิ และหน้าที่ของตัวเองดีพอนี้ อาจเกิดจากหลายสาเหตุอีกเหมือนกัน แต่ที่ผมเห็นว่าสำคัญคือ การไม่รู้ว่าธุรกิจแฟรนไชส์คืออะไร

แฟรนไชซีบางคนคิดว่าธุรกิจแฟรนไชส์ก็เหมือนธุรกิจอื่นๆ มีสตางค์ไปซื้อมาก็ได้แล้ว ไม่เห็นยาก ทุกอย่างแฟรนไชซอร์เขาดูแลให้หมด เพราะฉะนั้นเหมาะสำหรับ “คนขี้เกียจแต่มีตังค์” ว่าเข้าไปนั่น…..

แฟรนไชซอร์บางคนก็คิดว่า เมื่อเซ็นสัญญาแฟรนไชส์แล้ว เราสั่งอะไร เขาก็ต้องทำตามเรา จะเก็บสตางค์ หรือคิดค่าอะไรเพิ่มเติมนี่ ก็ต้องจ่าย ห้ามหือ ห้ามเถียง เดี๋ยวพ่อก็………. ผมว่าแฟรนไชซอรืแบบนี้คงดูละครคุณพิศาลมากไปหน่อย

คิดอย่างนี้ผมไม่บอกหรอกว่าผิด แต่ผมก็ไม่ได้ว่ามันถูก

แนวคิดการทำแฟรนไชส์ ต่างจากธุรกิจอื่นมาก และเพราะเจ้าความต่างนี่เอง ทำให้สิทธิและหน้าที่ของแฟรนไชซอร์ และแฟรนไชซีต่างจากคู่ค้าทางธุรกิจในแบบอื่น

เมื่อคุณไม่เข้าใจแนวคิดของธุรกิจแฟรนไชส์ดีพอ คุณก็จะไม่เข้าใจในสิทธิและหน้าที่ของคุณ

เมื่อคุณเข้าใจในสิทธิ และหน้าที่ของคุณกระพร่องกระแพร่ง คุณก็จะไปเรียกร้องในสิ่งที่คุณไม่มีสิทธิ หรือไม่ทำในสิ่งที่คุณต้องทำ

เมื่ออีกฝ่ายเขาไม่สนองความต้องการของคุณ การทะเลาะเบาะแว้งก็เป็นสิ่งที่เลี่ยงได้ยาก

เอวังก็มีด้วยประการฉะนี้……. อมิตพุทธ

ผมจึงอยากนำแนวคิดของแฟรนไชส์มาเล่าให้ฟัง โดยเฉพาะแง่มุมกฎหมาย จะทั้งล้วง ทั้งควัก ทั้งแคะ ทั้งแกะ และจะเกาออกมาให้พวกคุณทั้งหลายรู้ให้หมด

คนที่คิดจะทำแฟรนไชส์  ไม่ว่าจะกระโดดเข้ามาพร้อมหมวกแฟรนไชซอร์ หรือแฟรนไชซีก็ตาม ผมคิดว่าถ้าได้อ่านหนังสือเล่มนี้  อย่างน้อยก็จะรู้จักธุรกิจแฟรนไชส์ในแง่มุมกฎหมายดีขึ้น จะได้รู้ว่าสิทธิและหน้าที่ทั้งของเขาและของเรานั้นมีอะไรบ้าง

ผมหวังว่าจะทำให้เรื่องไปรกโรงรกศาลน้อยลง

แต่แม้จะเป็นเรื่องที่มีกฎหมายมาเกาะแกะอยู่ด้วย ก็ไม่ต้องตกใจ หรือทำหน้าเบ้ ผมจะเล่าให้ฟังแบบนุ่มๆ ปนสาระ ไม่เลอะเทอะเปรอะเปื้อน

เอาแบบไม่ว่าคุณจะเรียน หรือไม่ได้เรียนกฎหมายก็อ่านสนุกนั่งลุกสบายได้เหมือนกัน ยกเว้นท่านที่เป็นริดสีดวง


ขนม…พร้อม !   พร้อมครับ !

นม….พร้อม !    พร้อมครับ !

เนย…พร้อม !    พร้อมครับ !

ถ้างั้นตามผมไปลุยกันได้เลย

อ้างอิงจาก ผศ.ดร.สมชาย รัตนชื่อสกุล คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย