ทีมไหน! ขายสูตร vs ขายแฟรนไชส์
 

หลายคนต้องเคยทานอาหารที่ไหนสักแห่งแล้วอร่อยมากๆ จนมีความคิดแว๊บหนึ่งว่า “อยากได้สูตร” นี้ไปทำขายบ้างจัง? ซึ่งสูตรอาหารนี่ก็ไม่ใช่จะให้ใครก็ได้นะ การ “หวงสูตร” มีให้เห็นอยู่ไม่น้อย
 

เหตุผลที่ต้องหวงสูตรก็เพราะกว่าจะได้สูตรอร่อยมาก็ต้องแลกกับการลองผิดลองถูก โดนบ่นก็เยอะ โดนด่าก็แยะ จนได้สัดส่วนผสมที่ลงตัวกลายมาเป็น “สูตรเฉพาะ” ที่เป็นเอกลักษณ์ของร้านนั้นๆ โดยเฉพาะพวก “สูตรอาหาร” อย่างน้ำจิ้มข้าวมันไก่ , สูตรข้าวหมูแดง , สูตรก๋วยเตี๋ยว, สูตรหมูกรอบ ยิ่งแบรนด์ดังมาก 
 

คนยิ่งอยากได้สูตร หรือแม้แต่ KFC ที่ตอนนี้เราก็ยังไม่รู้เลยว่าเขามีสูตรในการทอดไก่ยังไงให้อร่อย กรอบได้ขนาดนั้น

 

แต่เมื่อมีคนที่ “หวงสูตร” ก็มีอีกกลุ่มเช่นกันที่พร้อม “ขายสูตร” ให้คนสนใจ
 

เคยมีกระทู้ในเว็บบอร์ดถามว่า “ถ้าอยากขายสูตรอาหาร ควรตั้งราคาเท่าไหร่” ซึ่งคำตอบก็หลากหลายขึ้นอยู่กับสูตรอาหารที่ว่านั้นอร่อยจริงไหม ถ้าดีจริงแพงแค่ไหนก็มีคนกล้าจ่าย เพราะประเมินแล้วว่าถ้าเอาสูตรนี้ไปเปิดร้านจะต้องมีรายได้เกินคุ้ม
 

 

และวิธีการ “ขายสูตร” เดี๋ยวนี้ก็มีหลายแบบที่ขายสูตรกันตัวต่อตัว หรือเลือกทำเป็นธุรกิจชัดเจน อย่างการจัดคอร์สอบรม หรือการสอนสูตรแบบออนไลน์ เก็บค่าเรียนจากผู้สนใจเป็นครั้งละเท่าไหร่หรือราคาต่อคอร์สก็ว่ากันไป 

 

ในอีกมุมหนึ่งถามว่าถ้าเรามี “สูตรอร่อย” เลือก “ขายแฟรนไชส์” จะดีกว่าไหม?
 

ถ้าวิเคราะห์ในแง่รายได้ การขายสูตรอย่างเดียว สิ่งที่จะได้ก็คือ รายได้จากคนที่มาสมัครเรียนในแต่ละครั้ง เช่นคิดราคาต่อคอร์ส 5,000 มีคนเรียน 10 คน จะมีรายได้ 50,000 บาท หักลบต้นทุนต่างๆ เช่น ค่าอุปกรณ์+วัตถุดิบ คนที่เปิดคอร์สก็จะมีกำไรเหลือพอสมควร ซึ่งข้อดีของการขายสูตร คือไม่ต้องไปวุ่นวายกับเรื่องอื่น คิดแค่การขายสูตรสอนคนเรียนให้เอาไปเปิดร้านต่อได้ หลังการเรียนก็อาจมีการติดตามผลว่าคนเรียนไปแล้วเป็นอย่างไร เอาไปเปิดร้าน ขายดีไหม มีอะไรก็ปรึกษาได้ เป็นต้น

 

แต่การขายสูตรก็มีข้อเสียบางประการเช่นคนที่เรียนไปแล้ว ไปทำผิดสูตร ไม่อร่อยเหมือนสูตรที่เรียน ก็เสียหายมาถึงสูตรต้นตำหรับได้ แต่การขายสูตรก็ต้องอัพเดทเทรนด์อยู่เสมอ เพื่อให้สูตรอาหารนั้นทันยุคสมัยและมีคนสนใจอยากมาเรียนอย่างต่อเนื่อง

 

แตกต่างจากการ “ขายแฟรนไชส์” ที่มีรายได้ขึ้นอยู่กับ “ค่าแฟรนไชส์” ที่เรากำหนด เช่น ค่าแฟรนไชส์ 50,000 บาทถ้ามีคนสนใจขยาย 10 สาขาก็จะมีรายได้ 500,000 บาท แต่ก็ต้องหักลบต้นทุนที่สูงกว่าทั้งค่าอุปกรณ์+วัตถุดิบ+ค่าการตลาดต่างๆ การคำนวณว่าควรตั้งราคาแฟรนไชส์แค่ไหนก็แตกต่างกันไปตามแต่ละแบรนด์ ซึ่งถ้ามองในแง่ของ “คนซื้อ” การลงทุน “แฟรนไชส์” อาจคุ้มค่ากว่า

เพราะนอกจากได้สูตร ยังได้ Knowhow และได้ชื่อเสียงของแบรนด์ รวมถึงได้ระบบบริหารจัดการ + การดูแลจากทีมงาน + การส่งเสริมด้านการตลาดต่างๆ โอกาสที่จะประสบความสำเร็จก็มีมากขึ้น แตกต่างจากการได้เฉพาะ “สูตรอาหาร” ที่แม้การลงทุนจะน้อยกว่าแต่ก็ต้องไปบวกต้นทุนเพิ่มในการจัดร้านแต่งร้านและยังต้องไปสร้างฐานลูกค้าของตัวเอง ในมุมนี้ก็มองดูว่าการลงทุนในแฟรนไชส์ดูจะได้เปรียบมากกว่า

 

ซึ่งปัจจุบันการลงทุนแฟรนไชส์ก็มีหลายราคาให้เลือกได้ตามเหมาะสม เริ่มตั้งแต่หลักพันเป็นพวกปิ้งย่าง มีโต๊ะตัวเดียวก็เปิดร้านได้ รับวัตถุดิบมาขาย ไม่ต้องคิดสูตรเอง เอามาปิ้งขายได้เลย หรือจะขายพวกเครื่องดื่ม ก็มีแพ็กเกจแบบราคาไม่แพง แต่จะได้ทั้งสูตรและการสอนเทคนิคเปิดร้าน มีฐานลูกค้าที่รู้จักเป็นทุนเดิม ไม่ต้องเริ่มจากศูนย์ โอกาสประสบความสำเร็จก็เร็วกว่า
 

 

อย่างไรก็ดีการขายสูตร หรือ ขายแฟรนไชส์ มีความยากง่ายในตัวเองที่ต่างกัน ขึ้นอยู่กับความเหมาะสมของแต่ละบุคคล คนที่เอาดีด้านการขายสูตรและสามารถสร้างรายได้จากคอร์สเรียน คอร์สฝึกอบรม ก็มีอยู่เยอะ หรือคนที่ขายแฟรนไชส์แล้วประสบความสำเร็จในปัจจุบันก็มีไม่น้อยเช่นกัน แต่สิ่งหนึ่งที่เหมือนกันคือไม่ว่าจะขายสูตรหรือขายแฟรนไชส์ คนที่มาซื้อจากเราไปถือเป็นลูกค้าที่เราต้องเอาใจใส่ดูแลติดตามผลว่าเขาเป็นอย่างไร สิ่งที่ได้ไปเขาเอาไปต่อยอดได้ดีแค่ไหน ไม่ใช่การขายแล้วขายเลย ปล่อยทิ้งปล่อยขว้าง คิดแต่จะเอาเงินเขาอย่างเดียว เรื่องสามัญสำนึกจึงสำคัญมากไม่ว่าจะขายสูตรหรือขายแฟรนไชส์ก็ตาม

นักเขียน

คุณรัตนชัย ม่วงงาม (เปี๊ยก)